طلا علاوهبر زیبایی و جلوه ظاهری که به صاحبش میدهد سرمایهای است که در طول زمان قیمت آن افزایش مییابد. طلافروشهای چهارراه ورزش برای اهالی منطقه شناخته شده هستند و بخشی از رونق اقتصادی این چهارراه به علت حضور آنهاست.
ویترینهای پرزرق و برقشان چشم هر بینندهای را به خود جلب میکنند، اما پشت این زرق و برق، مثل بسیاری از مشاغل دیگر، سختی و شیرینیهایی وجود دارد.
مشتریها پشت ویترین مغازه ایستادهاند و در حال انتخاب طلای مورد نظرشان هستند. وارد مغازه میشوم، یکی از شاگردها در حال جمعکردن سینی طلای روی میز است و شاگرد دیگر طلای مورد نظر مشتری را وزن میکند. به سراغ پیمان ضیایی یکی از طلافروشهای قدیمی چهارراهورزش رفتهایم که نزدیک به 30سال سابقه کار دارد. طلافروشی را از نوجوانی و پیش برادرش شروع کرده است. سال77 یکی از مغازههای چهارراه ورزش را خریده و از همان زمان در محله شاهد کار میکند.
او علاقه را مهمترین ویژگی برای راهاندازی هر حرفه میداند و میگوید: «مثل سایر حرفهها اگر طلافروش به شغلش علاقه نداشته باشد نمیتواند در آن پیشرفت کند. بعد از آن پشتکار اهمیت دارد. این حرفه فراز و فرود زیاد دارد و همه چیز طبق خواسته و مراد ما پیش نمیرود. ممکن است سالهای اول درآمد کم باشد ولی باید دوام آورد تا به سود رسید.»
او پیشنهاد میدهد علاقهمندان به این حرفه از نوجوانی کار را شروع کنند و چند سال شاگردی کنند. معتقد است در استاد شاگردی نکاتی را میتوان آموخت که در مباحث نظری پیدا نمیشود.
میگوید: «خیلیها تصور میکنند اگر سرمایه زیادی داشته باشند میتوانند این حرفه را شروع کرده و کسب درآمد کنند و نیازی ندارند مدتی شاگردی کنند. اما این حرفه ریزهکاریهایی دارد که فقط کنار یک طلافروش قدیمی میتوان آن را آموخت. تشخیص طلای تقلبی از غیرتقلبی، تشخیص عیار و نوع سکه با همین چند سال شاگردی به دست میآید. افراد موفق در این حرفه سالهای زیادی شاگرد بودهاند.
آنها بهدلیل تجربه زیاد میتوانند طلای اصلی و تقلبی را تشخیص دهند. سنگ محک و تیزآب ( نوعی اسید) یکی دیگر از راههای شناخت طلای اصل و تقلبی است. راه معتبر دیگر آزمایشگاه تعیین عیار طلاست.
زمانی که همکاران بخواهند طلا را آب کنند و به سازنده بدهند آن را به آزمایشگاه میبرند. معیار دیگر برای شناخت طلای اصل وزن آن است. معمولا وزن هر قطعه طلا استاندارد است. وقتی وزن قطعهای بیش از استاندارد باشد بخشی از آن قطعه را برای ارزیابی به آزمایشگاه میفرستند تا عیار واقعی طلا و ناخالصی آن مشخص شود.»
خرید و فروش طلا اما فرمول مشخص و سادهای دارد که با کمی دقت میتوان بهراحتی آن را انجام داد. آقا پیمان میگوید: «قیمت طلا براساس نرخ روز طلا به علاوه اجرت ساخت، به علاوه 7درصد سود، ضرب در وزن طلا، به علاوه 9درصد مالیات محاسبه میشود.» از نکات دیگر این بازار سرمایه اولیه آن است که به صورت طلاست و ریالی محاسبه نمیشود.
هر طلافروش با میزان طلای مشخصی کار خود را شروع میکند. اگر در پایان سال کاری این مقدار را افزایش دهد سود کرده و اگر از مقدار آن کم شده باشد ضرر کرده است
آقا پیمان میگوید: «هر طلافروش با میزان طلای مشخصی کار خود را شروع میکند. اگر در پایان سال کاری این مقدار را افزایش دهد سود کرده و اگر از مقدار آن کم شده باشد ضرر کرده است. با توجه به نوسانات بازار در سالهای اخیر بهتر است اگر روزانه مقدار خاصی طلا میفروشیم در همان روز آن را با خرید طلای جدید از بنکداران جایگزین کنیم تا نوسانات بازار باعث ضرر و زیان نشود.»
مهمترین ابزار کار آنها بهصورت روزانه، ترازوی دیجیتال با حساسیت بالا، ماشین حساب و خودکار است.
خرید سکه یکی از معتبرترین راهها برای سرمایهگذاری است و برخلاف طلا، در زمان فروش مبلغ کمی از آن کسر میشود. با توجه به این نکته به سراغ نوید نیکفرجام رفتیم که از سال 85 کار خود را با سکهفروشی در چهارراه ورزش و محله شاهد شروع کرده است. او معتقد است کار سکه زمین تا آسمان با کار فروش طلا متفاوت است.
نیکفرجام مشکل اساسی کار سکه را ضرب سکه توسط افراد سودجو میداند و میگوید: «سکهها باید توسط دولت و بانک مرکزی ضرب شوند. سکه بانکی سکههایی هستند که توسط بانک مرکزی ساخته و ضرب میشوند. سکههایی که بانکی نیستند متفرقه محسوب میشوند و تضمین نشدهاند. متأسفانه در سالهای اخیر به علت حباب سکه، ضرب سکههای بانکی بهویژه در شهرهای تهران و اصفهان افزایش زیادی داشته است. سکه مالیات ندارد و 99درصد مشتریها آن را با عنوان سرمایهگذاری مطمئن انتخاب میکنند.»
علاقهمندان به این حرفه برای گرفتن جواز باید به سراغ اتحادیه طلا، جواهر و نقره مشهد بروند. توجه به نکات امنیتی نیز در این حرفه اهمیت ویژهای دارد. آقا پیمان میگوید: «برای گرفتن جواز، مغازه از لحاظ امنیتی باید مورد تأیید باشد.
استفاده از شیشه ویترین ۱۰میلیمتری و مجهزکردن آن به سنسور، استفاده از شیشه ضدگلوله، تجهیز مغازه به گاو صندوق نسوز، استفاده از دزدگیر و دوربین و تجهیزکردن در ورودی به قفل مرکزی از نکاتی است که باید رعایت شود.» این حرفه به توان جسمی نیاز زیادی ندارد، به همین دلیل در ظاهر ساده به نظر میرسد، اما استرس و فشارهای روحی و عصبی در آن بسیار زیاد است.
آقا پیمان میگوید: «نوسانات قیمتی بازار و سرقت و دزدی در این حرفه بسیار زیاد است و این فشار روحی و روانی زیادی به طلافروش وارد میکند.»